Evde yapılan konservelerve ve turşularda nelere dikkat etmek gerekiyor?
Sağlık Bakanlığı, evde yapılan konservelerin mutlaka basınçlı tencerelerde hazırlanması gerektiğini bildirerek, daha çok konserve besinlerle bulaşan “clostridium botulinum” adlı bakteriye karşı vatandaşları uyardı.
Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, konserve ve turşu hazırlanırken dikkat edilmesi gereken konulara yer verildi. Açıklamada, yaz mevsimi sonunda konserve ve turşu hazırlıklarının arttığı anımsatılarak, konserve ve turşuların hazırlanmasında kullanılan malzemelerin satın alınmasından tüketime kadar tüm aşamalarda hijyenkoşullarına dikkat edilmemesi nedeniyle sağlığın tehlikeye girebildiği kaydedildi.
Daha çok konserve besinlerle bulaşan ve “clostridium botulinum” adlı bakterinin toksini ile oluşan, şiddetli gıda zehirlenmelerinin büyük çoğunluğunun uygun sürede ve sıcaklıkta pişirilmeden kapatılan, evde hazırlanmış konservelerden kaynaklandığı vurgulanan açıklamada, toksinin dünyada bilinen öne güçlü zehirlerden olduğu ve ölümle sonuçlanabilecek rahatsızlıklara yol açtığı belirtildi.
Toksinli besinin tüketilmesinden yaklaşık 12-36 saat sonra kusma ve bağırsak rahatsızlıkları ile zehirlenmenin kendisini gösterdiğine değinilen açıklamada, toksinin tipine, miktarına, kişinin direncine ve besine bağlı olarak bu sürenin değişebileceği kaydedildi.
Açıklamada, ağız ve boğazda kuruma ve kızarma, ayrıca ağrı da hissedildiğinden, belirtilerin bazen farenjit belirtileriyle karıştırıldığına
işaret edilerek, belirtiler görüldüğü anda hastanın en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerektiği bildirildi.
Ev koşullarında yapılan konservelerde clostridium botulinum riskinin yok edilebilmesi için besinlerin türlerine göre belirli sürede uygun ısıl işleme tabii tutulması gerektiği belirtilen açıklamada, botulizm toksininin 80 derecede 10-30 dakika, 100 derecede 10 dakika kaynatmakla tahrip edilebilmesine rağmen, geliştirdikleri ısıya dayanıklı sporların ancak 116 derecede tahrip edilebildiği, uygun olmayan koşullarda saklanan besinlerde yeniden üreme gerçekleşebildiği vurgulandı.
Açıklamada, “Bu nedenle evde yapılan konservelerin mutlaka basınçlı tencerelerde hazırlanması gerekmektedir” ifadesine yer verildi.
BUNLARA DİKKAT
Açıklamaya göre, konserve ve turşu gibi salamura besinlerin hazırlanması ve saklanmasında şu koşullara dikkat edilmesi gerekiyor:
Asitliği düşük fasulye, bezelye gibi besinlerin konservesi hazırlanırken mutlaka basınçlı tencere kullanılmalıdır.
Konserve yapımında ısıya dayanıklı cam kaplar kullanılmalıdır. Turşu yapımında plastik kap kullanılacaksa Tarım ve Köyişleri Bakanlığından izinli olan plastik malzemeden yapılmış kaplar tercih edilmeli ve turşu yapımında bu kaplar tekrar tekrar değil bir kez kullanılmalıdır.
Kullanılmadan önce mutlaka cam kavanozlar ve kapakları 15-20 dakika kaynatılarak sterilize edilmelidir. Ayrıca, kavanoz kapaklarının paslı olmamasına özen gösterilmeli, kapaklar her konserve yapımında yenilenmelidir. Güvenli konserve yapımında uygulanacak ısıl işlemin derecesi ve uygulama süresi önemlidir. Isıtma süresi besinin asit miktarına bağlıdır. Meyveler ve domates gibi asidi yüksek besinler ortalama 20 dakika kaynatılmalıdır. Sebzeler, et ve süt gibi asidi düşük besinlerin kaynama sıcaklığında sterilize edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle 116 derecede basınç altında 20-25 dakika tutulmalıdır.
Evde yapılan konserve besinler tüketilmeden önce mutlaka kontrol edilmelidir. Kavanoz kapağının şişmemesi, kenar kısımlardan sızıntı yapmaması, kapak açılırken fışkırmaması ve kendine has koku ve renkte olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca tüketmeden önce 10 dakika kadar kaynatma yapılması önemlidir.
Hazır konserve satın alırken etiketinde üretim ve son kullanma tarihine, Tarım ve Köyişleri Bakanlığından üretim izni olmasına, kutuda kabarıklık, bombelik olmamasına, küflenmiş, paslanmış, ezik olmamasına dikkat edilmelidir.
Turşu yapımında ve sonrasında salamuranın yüzeyinde zar oluşmaması için hava ile temasını en az düzeyde tutan temiz kaplar kullanılmalı ve yiyecekler hazırlanırken çok iyi yıkanmalıdır.
Turşu oluşumu beklenirken, güneş görmeyen serin bir yerde muhafaza edilmelidir. Ayrıca salamuranın seviyesi sebzeleri örtecek miktarda olmalı ve tüketilene kadar bu şekilde saklanmalıdır.
Hipertansif kişiler, kronik böbrek yetmezliği olanlar ve kalp damar hastalarının tuz içeriği yüksek turşu ve diğer salamura besinleri tüketmekten kaçınmaları sağlık açısından önemlidir.