Neden özellikle kadınlarda demir eksikliği görülür?
7 bin 320 nüfus kaydı bulunan aile sağlığı merkezinde bir yılın sonunda toplanan verilerde, farklı sebeplerle polikliniğe başvuran 18 yaş üzeri kadın hastaların yüzde 47’sinin demir oranlarının ve yüzde 91’inin demiri depolamaktan sorumlu protein türü olan ferritinin düşük olduğu saptandı. Demir ölçümü yapılan kişilerin yüzde 47’sine ise demir eksikliği tanısı konuldu.
Kan kaybedildiğinde demir kaybetmiş oluyoruz. Vücutta kaybolan demiri yerine koyacak kadar yeterli demir depolanmamışsa demir eksikliği anemisi oluşur.
Demir eksikliği neden kadınlarda daha sık rastlanıyor?
Kadınlarda demir düzeylerinin düşüklüğünün sebepleri, menstruasyon kanamalarının uzun sürmesi, fazla olması veya rahimde miyom olması sayılabilir. Doğumda gerçekleşen kan kaybı da sebepler arasındadır.
İnternal kanamalar (iç kanama, vücudun içinde oluşan kanama) da demir eksikliği anemisine neden olabilir. Bu tip kan kaybı her zaman kendini net belli etmeyebilir ve yavaş oluşabilir. Kanayan bir ülser, bağırsak polipi ya da kalın bağırsak kanseri de iç kanamalara sebep olur.
Aspirinin veya steroid olmayan iltihap önleyiciler gibi diğer ağrı kesicilerin (örneğin ibuprofen ve naproksen) düzenli kullanımı, idrar yollarında kanama, ağır yaralanmalardan, cerrahi operasyonlardan veya sık kan alımlarından kaynaklanan kan kayıpları da demir eksikliği anemisine neden olabilir.
Tüm bunların dışında kötü ve yetersiz beslenme de demir eksikliği sebeplerindendir. En iyi demir kaynağı olan gıdalar et, kümes hayvanları, balık, yumurta ve demirle zenginleştirilen (içine demir katılan) besinlerdir. Düzenli ve yeterli tüketilmediğinde demir eksikliği anemisi oluşur.
Vejeteryanlar et ve et ürünleri tüketmediği için ıspanak ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler, bazı tür bakliyat, kurutulmuş meyveler, demir katılmış ekmekler ve mısır gevrekleri gibi demir yönünden zengin besinler tüketmelidir.
Gebelik ve çocukluk gibi hayatın bazı dönemlerinde beslenmeyle yeterli demir alınması zor olabilir. Bunun nedeni böyle büyüme ve gelişme zamanlarında demir gereksiniminin artmasıdır.
Yeterli Demir Emiliminin Yapılamaması
Beslenmede yeteri kadar demir olsa da vücut bunu tam olarak absorbe edemeyebilir (ememeyebilir). Bunun nedeni geçirilmiş bir bağırsak ameliyatı veya Chron hastalığı, Çölyak hastalığı gibi bağırsak hastalıkları olabilir. Ayrıca midedeki asiti azaltan ilaçlar da demir emilimini bozabilir.
Çocuk doğurma yaşındaki kadınlar aylık menstruasyon (âdet) kanamaları sırasında gerçekleşen kan kaybından dolayı demir eksikliği anemisi açısından daha fazla risk altındadırlar. Çocuk doğurma yaşındaki yaklaşık beş kadından birinde demir eksikliği anemisi vardır.
Hamile kadınlar da demir gereksinimleri normalden iki kat daha fazla olduğu için demir eksikliği anemisi bakımından daha yüksek risk altındadır. Artan kan hacmi ve anne karnındaki bebeğin büyümesi için fazladan demir gereklidir.
Hamile kadınların yaklaşık yarısında demir eksikliği anemisi görülür. Bu durum erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riskini artırabilir.