Parazitozlarda aşı yaklaşımı, birçok neden yüzünden oldukça yavaş şekillenmiştir. Bu kısmen, parazitolojinin immünolojik yönünün bilimsel bakımdan geç anlaşılmasına, kısmen de belirli parazitlerin in vitro üretilmesinin mümkün olmamasına bağlıdır.
Günümüzde hayvanların parazitozlara karşı aşılanmasıyla elde edilen veriler aynı önlemin pek yakında insanlarda da mümkün olacağını gösterecek düzeydedir. Antiparazit aşıların yapımında genetik rekombinasyon uygulanmasıyla, daha şimdiden cesaret verici sonuçlar alınabilmiştir.
Schistosomiasis’e karşı aşılama
Schistosomiasis; Schistosoma mansoni, Schistosoma haemato-bium, Schistosoma japonieum veya Schistosoma ıntercalatum adlı parazitler tarafından meydana getirilen ve tatlı su sivrisinekleri tarafından bulaştırılan hastalıkların ortak adıdır.
Bugün elimizdeki herhangi bir kemoprofilaktik ya da kemotera-pötikajan, enfeksiyonun tekrarlanmasını önleyemediğinden aşı, bu hastalık karşısında önemli bir savunma silahıdır.
Hayvanlarda yapılan deneyler primer enfeksiyonun, parazitle tekrar enfeksiyon gelişmesine karşı bağışıklık sağladığını göstermiştir. Epidemiyolojik çalışmaların sonuçlarına göre de son Berece endemik bölgelerde yaşayan kimselerde, bu hastalığa karşı bir derece bağışıklık gelişmektedir.
Bugün insanlarda kullanılabilecek bir aşı mevcut değildir ama yakın gelecekte bir aşı geliştirilirse, bu iki tipten biri olacaktır:
İnsanları hasta etmeyen parazitlerden hazırlanan, canlı, heterolog birası
Tam parazitten veya saflaştırılmış bir fraksiyondan hazırlanan ölü aşı.
Trypanosomiasis ‘e karşı aşılanma
Afrika tripanozomiazıyla (uyku hastalığı) Amerika tripanozomi-yazını (Chagaz hastalığı) birbirinden ayırmak gerekir.
Afrika Tripanozomiyazına karşı aşı
İnsanlarda kullanılmak üzere hazırlanmış bir aşı yoktur. Hayvanlarda yapılan deneyler, radyasyon uygulanmış tripanozomlarla aşılananlarda güçlü bir bağışıklığın elde edildiğini göstermektedir. Ama bu bağışıklık yalnızca, aşıda kullanılan parazit tipine karşıdır.
Parazitin saflaştırılmış bir antijenik fonksiyonunun kullanılması, hastalığa karşı geçici bir direnç sağlar.
Chagas hastalığına karşı aşı
Bu hastalığı geçirenlerde koruyucu antikorlar ve bağışıklık gelişir.
Öldürülmüş tam organizmalardan veya bunların antijenik fraksiyonundan hazırlanan bir aşı kullanılmıştır ama, sonuçlar birbirini pek tutmamaktadır.
Radyasyon uygulanmış parazitlerle hazırlanan zayıflatılmış, canlı aşılar, parazit yüklenen hayvanda kısmi bir korunma sağlamaktadır.