LERJİNİN SEBEBİ
Yer fıstığında bulunan pek çok maddenin alerji yaratması mümkündür. Bunların içinde protein yapısında olanların önemi vardır. Fıstıktaki esas proteinler arachin ve conarachin’ dir. Ayrıca, fıstık lektini, conconavalin A-reaktif protein, çeşitli proteaz inhibitörleri, fosfolipaz B, fitik asit ve aflatoksinler de bulunur.
Amerika’da özellikle küçük çocuklarda daha fazla görülen yer fıstığı alerjisinin 1.5 milyon kişiyi etkilediği tahmin edilmektedir. Ülkemizde fıstık alerjisi ile ilgili bir araştırma yapılmamış olmakla beraber, bizde fıstık alerjisi görülme oranının Amerika’ya oranla çok düşük olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, fıstık alerjisi tüm gelişmiş ülkelerde hızla artan bir sorundur. Mesela, İngiltere’de 1996’da her 200 çocuktan birinde rastlanan fıstık alerjisi, 2002’ de her 70 çocuktan birinde görülür olmuştur.
SADECE FISTIK DEĞİL
Fıstığın yenmesinden başka, fıstık yağı, fıstık şurubu, fıstık yağı tozu, fıstık yağlı cipsler, fıstık unları da alerjiye neden olurlar. Fıstık alerjisi olanlarda bakla, bezelye, mercimek, börülce, fasulye gibi yiyeceklere karşı alerji olma ihtimali yüksektir.
Fıstık alerjisi, fıstığın işlenmesi sırasında havaya saçılan alerjenlerin solunması yoluyla da ortaya çıkabilir. Hatta daha önce fıstık hazırlanmış olan bir işletmede daha sonra hazırlanan başka bir yiyeceğe karışabilen önceki fıstık kalıntıları bile alerjilere neden olabilir.
Fıstık alerjisi, fıstık yemiş kişilerin dudağında çok az miktarda da olsa kalabildiğinden, öpüşme ile bile ortaya çıkabilir.
Fıstık alerjisi riski, egzama, astım, saman nezlesi gibi rahatsızlıkları olanlarda daha yüksektir.
Çocukluk döneminde süt, yumurta gibi besin alerjisi olanların %90’ında 5 yaşından sonra alerji tamamen düzelirken, fıstık alerjisi olanların ancak %20 kadarında düzelme olur.
FISTIK ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ
Fıstık giderek daha çok tüketilen bir yiyecektir. İstatistiklere göre, USA’ da bir kişi yılda ortalama 8 pound fıstık tüketmektedir ve çocukların %80’ i 2 yaşına geldiklerinde fıstık yemiş olmaktadırlar.
Fıstık alerjisinin belirtileri kişiden kişiye değişir. Dilde şişme, damakta kaşıntı, boğazda kaşıntı ve yanma, gözde burunda kaşıntı, bulantı, kusma, karın ağrısı, nefes darlığı, hırıltılı solunum, morarma, göğüs ağrısı, kurdeşen, tansiyon düşüklüğü ve şoka kadar gidebilen çeşitli belirtiler ortaya çıkar.
Teşhis için, hastanın tipik hikayesi, alerjik deri testleri ve kanda fıstığa karşı oluşmuş IgE sınıfı antikorların ölçülmesi yeterlidir.