Yeni doğan bebek olma hali doğumdan sonraki ilk 28 günü içeriyor. Bu dönemde bebeklerde görülen en sık durumlardan biri yeni doğan sarılığıdır.
Normal doğum zamanında doğan bebeklerin %60’ında, zamanından önce doğan bebeklerin % 80’inde sarılığa rastlanıyor.
Sarılık hali, bebeğin kanında yavaş yavaş artan bilirubin düzeyine bağlı olarak ortaya çıkmakta. Kan ile vücuttan dışarı atılamayan bilirubin birikmeye başladığında, kan ve dokularda biriken bilirubin ciltte ve gözlerinde sararmayla kendini gösteriyor. Çoğu bebeğin kanında biriken bilirubin seviyesi çok yükselmediği için fark edilmeden kendiliğinden geçiyor. Eğer erken fark edilmezse bebeklerde beyin hasarına kadar giden ciddi sonuçlar doğurabilir. Yani mutlaka gözlenmeli.
Sarılığın türlerine gelince ; fizyolojik, patolojik, anne sütüne bağlı ve kan grubu uyuşmazlığına bağlı diye tanımlayabiliriz.
Örneğin fizyolojik sarılık, bebeğin doğum saatinden 24 saat geçtikten sonra görülür. Bu bebeğin karaciğerinde bulunan bilirubin ile ilgili enzimlerin azlığından ya da yeterli olmamasından kaynaklanan geçici bir süreç. Merak etmeyin. Karaciğerin gelişimi ile birlikte yaklaşık bir hafta da kalıcı bir hasar bırakmadan kendiliğinden düzelir.
Anne sütüne bağlı sarılığa gelince, sütte bulunan maddelere bağlı olarak bebeklerde sarılık oluşması gözlenir. Mama ile beslenen bebeklerde anne sütü ile beslenenlere göre daha az sarılık görülmekte. Bunun nedeni anne sütünün içeriğindeki koruyucu özellik. Sarılık belirtileri doğumdan sonraki ikinci ya da üçüncü günden itibaren başlıyor ve bir ila iki ay sürerse de bebeğin anne sütünden kesilmesi önerilmemekte. Kendiliğinden düzelen bir süreç olduğu için ancak doktor gözetimi gerekir.
Patalojik sarılık diye nitelenen sarılık ise az görülse de ciddi bir sempton. Doğumdan sonraki 24 saat içinde oluşuyor. Yaklaşık 7 ila 10 gün sürmekte. Bu süre zarfında bilirubin seviyesi belli aralıklarla izlenir, kontrol altında tutulur. Bu tip sarılığın belirtilerine gelince, idrarın koyu renkli olması, kakanın anormal rengi, kansızlık görünümü, kusma, anne göğsünü emememe, hızlı solunum, normalden fazla kilo kaybı diye nitelendirebiliriz.
Kan grubu uyuşmazlığına bağlı sarılıkta ise, kan grubu 0 ve Rh – olan annenin bebeğinin kan grubu kısa sürede irdelenip gerekli önlemler alınmalı. Kan grubuna bağlı antikorların plesanta yoluyla bebeği etkilemesi sonucu bebeğin kanındaki bilirubin seviyesi artar. Özellikle ABO uyuşmazlığı Rh uyuşmazlığına göre daha çok etkiler.
Yeni doğan sarılığında erken teşhis mümkün mü?
Elbette, siz yeter ki aşağıdakileri uygulayın:
-bebeğin doğumdan itibaren cilt rengi, idrar ve kaka rengi takip edilmeli,
-uzun süre uyuyan ve beslenemeyen bebekler takip edilmeli,
-anne ve bebek arasındaki kan grubu uyuşmazlığı kontrol edilmeli,
-bebeğin cildi gün ışığında kontrol edilmeli,
-anne sütü ile beslemeye özen gösterilmeli,
-hastaneden taburcu olmadan mutlaka kandaki bilirubin seviyesi denetlenmeli,